Bastion  Antonie

De Stad
 

Antoniuskwartier

Antoniuspoort

Antoniebrug

Antoniushekel

Antoniuskapel

Antoniegaarde

In 1618 werd, in verband met de modernisering van de verdedigingswerken, begonnen met de bouw van bastion  Antonie. Al vele jaren eerder had men het plan opgevat om voor Den Dungen etc. een andere toegangsweg naar de stad te maken en de vestingmuren en verdedigingswerken bij de plaats van de oude Antoniuspoort te versterken.

Bastion Antonie. Herfst 2000.

In de loop der jaren werd het bastion meerdere keren versterkt en verbeterd.Toen men de vesting in 1870 in staat van verdediging bracht, had men de borstwering van het bastion met 4 m. verbreed. Men wierp ook traversen op als dekking tegen direct vuur en ricochetschoten. In de schouderhoeken en in het front had men voorzieningen getroffen om er geschut te plaatsen. Het is echter vreemd dat men doorging met al deze geldverslindende werkzaamheden terwijl al bekend was dat de stad als vesting ontmanteld zou worden. Was men misschien bezig met ‘het winnen van een vorige oorlog? Het bastion en de wallen moesten bij de ontmanteling in de jaren 1880-1890 tot 7m +A.P. worden afgebroken en verlaagd. Het resterende deel is tot op heden bewaard gebleven. Tot 1909 lag voor het bastion een brede vestinggracht. Het zand dat vrijkwam bij het graven van het Drongelens kanaal werd aangekocht en hiermee werd de vestinggracht tot aan de Pettelaar gedempt en het achterliggend terrein werd opgehoogd voor o.a. het aanleggen van een sportterrein. Aan de gehele zuidzijde van de stad werd een plantsoen aangelegd. Ook bastion  Antonie werd onderdeel van dit prachtige wandelgebied langs de stadswallen. Het uitzicht vanaf de wallen over het omringende open gebied was zeker de moeite waard, behalve bij bastion  Antonie. Het bastion gaf ‘rugdekking’ aan een terrein dat gebruikt werd voor het storten van vuil en door de Bosschenaren ‘Het stortje’ werd genoemd. Een gedeelte van het terrein aan de kant van het kanaal werd gebruikt als woonwagenkamp. In 1967 werd een belangrijk stuk van het bastion opgeofferd ten behoeve van het steeds drukker wordend verkeer. De reconstructie en verbreding van de Van Veldekekade had tot gevolg dat hiermee een stuk van 30 m. bastion gemoeid was. De stichting Menno van Coehoorn protesteerde tegen aantasting van het bastion. Ook Mr. Hein Bergé (redder van de Bossche binnendieze) stond vierkant achter de stichting Menno van Coehoorn.

Toekomst

Naar aanleiding van het rapport ‘Renovatieplan Vestingwerken’ van Witteveen en Bos aan de Gemeente, heeft de werkgroep ‘Vestingwerken’ van de ‘Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch’ geadviseerd: 1. De muren te herstellen en en tot heuphoogte op te metselen en de oorspronkelijke borstwering indien mogelijk te herstellen. 2. Het terugbrengen van de noordelijke face en flank, waardoor het bastion weer hersteld wordt. 3. Het terugbrengen van de gracht rond het bastion. Dit is niet alleen voor de eenheid van de zuidzijde maar ook voor het uiterlijk van van het bastion van belang .

2005 Herstel van het bastion

Den Bosch is in 2005  uitgeroepen tot Europese vestingstad. Een van de projecten die worden uitgevoerd is de reconstructie van bastion Antonie zoals het er uitzag in de Franse tijd. De grond voor het bastion wordt twee meter afgegraven en op het bastion komt een wal van ongeveer twee en een halve meter hoog. Het afgraven zal nog wel even duren want de grond is erg vervuild. Vroeger was hier een vuilstortplaats 'Het stortje' genoemd en een woonwagenkampje. Waar het bastion jaren geleden voor een groot deel is gesloopt ter hoogte van de Van Veldekekade komt een kunstmatige reconstructie van stalen lamellen en een loopbrug. Als alles volgens plan verloopt is het bastion eind Sept 2005 gereed.

Helaas verloopt niet alles volgens plan. Het is nu de bedoeling dat alles eind 2005 gereed is.

Uitgegraven bastion Antonie. mei 2005

December 2005. Men werkt rustig door maar ik begin er nu toch aan te twijfelen of het bastion aan het eind van dit jaar klaar zal zijn.(zie nevenstaande foto)

Het reconstrueren en opnieuw 'allure' geven aan het bastion wordt wel heel erg veel duurder dan de 1.4 miljoen euro die was begroot. De bodemsanering kost alleen al 206.000 euro meer dan men had berekend. Het vroegere 'stortje' is blijkbaar veel smeriger dan men had gedacht. Vreemd eigenlijk, men diende toch te weten dat hier in de vorige eeuw de meest smerige troep werd gedumpt en dat jaren en jaren lang. In plaats van 370.000 euro gaat de sanering nu 576.000 euro kosten. Toe maar jongens. Wanneer is het bastion nu echt helemaal klaar?

1 april 2007

Ze zijn nog steeds aan het 'klooien' op bastion Antonie. Dat duurt nu al  ruim twee jaar. Eind sept. 2005 zou het bastion al klaar zijn. Nog steeds glijden er stroken gras van de binnen- en buitentaluds af en dat zal naar mijn mening ook zo blijven als men de nogal steile taluds niet op de een of andere manier versterkt om verzakking en afspoeling van grond door regenval tegen te gaan. Ik zou zeggen kijk eens in oude geschriften van rond  1870 toen bastion Antonie werd versterkt. 

Het is zover.

30 april 2007. Bastion Antonie is klaar ! De hekken zijn weg. Het ziet er mooi uit. Toch wil het gras op verschillende plaatsen nog niet echt aanslaan. Men heeft hier en daar bij de loszittende plakken gras bamboestokjes door de graszoden heen gestoken om de boel op zijn plaats te houden maar het is de vraag of dit wel voldoende is. In ieder geval heeft men ruim voldoende gesproeid en hier op het bastion is het gras dan ook mooi groen.

Jammer.

29 maart 2011. Vier jaar geleden is het nu dat het bastion eindelijk klaar was. De afgelopen jaren heeft men regelmatig werkzaamheden moeten uitvoeren aan de zeer steile binnentaluds. Blijkbaar heeft men nu de moed opgegeven want de taluds zijn bijna volledig ingestort of  kapotgetrapt. Spelende kinderen lopen boven over de taluds die daar niet tegen bestand zijn .